Yazın ve sıcak havaların habercisi Hıdırellez, Türklerin mevsimlik bayramlarından kabul edilmiştir. Hızır Günü (Ruz-ı Hızır) olarak kabul edilen Hıdırellez, Hızır ve İlyas Peygamber’in yeryüzünde buluştukları gün olması sebebiyle kutlanmaktadır. Hızır ve İlyas sözcükleri birleşerek halk ağzında Hıdırellez olarak kalmıştır.
Eski zaman insanları takvimleri ikiye ayırırdı. 6 Mayıs’tan 8 Kasım’a kadar olan süre “Hızır Günleri” adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 6 Mayıs’a kadar olan süre ise “Kasım Günleri” adıyla kış mevsimi olarak kabul edilirdi. Hıdırellez hakkında iki rivayet söz konusudur. Bunlardan biri Hıdrellezin Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu, diğeri ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu şeklindedir. Ancak Hıdrellez’i ve Hızır inancını tek bir kültürle bütünleştirmek imkansızdır. Çünkü ilk çağlardan beridir Mezopotamya, Anadolu, İran, Yunanistan ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle ilgili çeşitli tören ve ayinlerin düzenlendiği bilinmektedir. Sonuç olarak Hıdırellez Bayramı insanlık tarihinde çok eski zamanlardan beri kutlanmaktadır. Farklı zamanlarda, farklı isimler altında olsa da Hıdırellez motiflerine pek çok yerde rastlamak mümkündür.
Yurdumuzda özellikle kasaba ve köylerde bugün hala önceden hazırlanarak kutlanan mevsimlik bayramımızdır Hıdırellez. İnsanlar önceden evlerini temizlemeye başlarlar, üstlerini, yiyecek-içecek hazırlıklarına girişirler. Çünkü inanca göre temiz olmayan kişilere, evlere Hızır uğramaz. Anadolu’nun bazı yerlerinde Hıdrellez Günü yapılan duaların ve isteklerin kabul olması için sadaka verme, oruç tutma ve kurban kesme adeti mevcuttur. Kurban ve adaklar “Hızır hakkı” içindir. Çünkü tüm bu hazırlıklar Hızır’a rastlamak amacıyla yapılmaktadır.
Hıdırellez Bayramı kutlamaları daima yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da Yatırın yanında yapılır. O gün baharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yemek adettendir. Baharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve şifa bulunacağına inanılır. Baharın gelişi ile kırlardan toplanan çiçek ve otları kaynatıp suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceği, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceği yine inançlar arasındadır. 5 Mayıs Pazar gecesi yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Bazı kişilerde ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üzerinden atlarlar.
İnsanlar, doğanın uyanması, canlanması ile birlikte kendi talihlerinin de açılacağına inanırlar. Hıdırellez bayramından bir gece önce bahtının ve kısmetinin açılmasını isteyen genç kızlar, yeşillik alanlarda ya da su kenarlarında toplanırlar. Su dolu bir çömlek içine yüzük, küpe, bilezik gibi kendi takılarından koyup, tübentle sarıp bir gül ağacının dibine bırakırlar. Ertesi sabah erkenden gül ağacının yanına gidip, sütlü kahvelerini içerler ve ağızlarının tadının bozulmaması için dua ederler. Daha sonra çömlekler açılıp, içlerindeki çıkartarak yorumlamaya ve maniler okumaya başlarlar.
Hıdırellez Duası
Hıdırellez dileklerini gül ağacının dalına bağlarken;
"Allahümme Rabbühü Ya Halkalhalas Muhammedin Resulullah Yetiş imdadıma Ya HIZIR YA İLYAS" duası okunur. 40 defa okunan bu duanın 39'u 5 Mayıs günü, kalan 1 dua ise 6 mayıs günü okunarak 40'a tamamlanıyor.
Hıdırellez Namazı
Hıdırellez günü İkindi namazından sabah namazına kadar 2 rekat Allah rızası için namaz kılıp dilekleriniz için dua edebilirsiniz. Hıdırellez namazından sonra okunacak dua;
"Ya Rabbi Sen dünyanın kainatın sahibisin. Her canlıyı yaratan Sensin. Benim ve her canlının Rabbi de Sensin. Benim hem dünyamı hemde ahiretim güzel eyle. Bana ve tüm kullarına hak ettiğimiz gibi değil lütfunla ve merhametinle muamele eyle. Hızır (as) ve Hıdır (as) bana yoldaş eyle. Bizleri hata ve yanlışlarımızdan döndürsünler. Maddi ve manevi sıkıntılarımızda her zaman yanımızda olsunlar. Dualarımızı Senin güzel isimlerin hürmetine, habibin hürmetine kabul buyur. Amin”
Hıdırellez Bayramınız Kutlu, Dilekleriniz Kabul Olsun...
Yorumlar